“နေမာ တႆ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ”
သတၱ၀ါတို႔၏ အက်ိဳးေပးကံတရားတို႔သည္ အရိပ္ကဲ့သို႔ျဖစ္၏။ အရိပ္ကို လိုက္ခဲ့ရန္ ေခၚစရာမလိုသလို လိုက္ခဲ့ရန္လည္း တားဆီးလို႔ မရႏိုင္ေပ။ သြားေနသည္အရာေနာက္သို႔ ထက္ၾကပ္ မကြာ လိုက္ေနမည္သာျဖစ္၏။ ထို႔အတူသာလွ်င္ သတၱ၀ါတို႔ ျပဳလုပ္သမွ်ေသာ ကာယကံအမႈ၊ ၀စီကံအမႈ၊ မေနာကံအမႈတို႔၏ အက်ိဳးေပးကံတို႔သည္ အရိပ္ကဲ့သို႔ အစဥ္လိုက္ေနေလသည္။ အက်ိဳးေပးတတ္သည့္ ကံေလးမ်ိဳးရွိရာတြင္-
(၁) အလြန္ၾကီးေလးေသာ၊ တျခားမည္သည့္ကံမွ မဖ်က္ဆီးႏိုင္ေသာ၊ ဒုတိယဘ၀ ေသခ်ာေပါက္ မလြဲမေသြအက်ိဳးေပးေသာ ဂ႐ုကကံ။ (ဥပမာ- ကုသိုလ္ကံကိုၾကည့္ပါက စ်ာန္ရထားေသာပုဂၢိဳလ္ သည္ ေသျပီးေနာက္ဘ၀၌ ေသခ်ာေပါက္ ျဗဟၼာ့ျပည္ေရာက္သကဲ့သို႔၊ အကုသိုလ္ကံကိုၾကည့္ပါက မိဘကို သတ္မိေသာ ပဥၥာနႏၲရိကံမ်ိဳးက်ဴးလြန္မိသူသည္ ေသျပီး ေနာက္ဘ၀၌ အပါယ္ငရဲသို႔ ေသခ်ာေပါက္ က်ေရာက္ရသကဲ့သို႔)
(၂) ယခင္က ေန႔စဥ္အားထုတ္ေနက်မဟုတ္ဘဲ ေသခါနီးတြင္ ျပဳလုပ္မိကာ ဒုတိယဘ၀သို႔အက်ိဳး ေပးေသာ အာသႏၷကံ။ (ဥပမာ- ကႆပဘုရားရွင္လက္ထက္က ရဟန္းေတာ္ၾကီး တစ္ပါး အႏွစ္ႏွစ္ေသာင္း ၾကာေအာင္ ရဟန္းသီလ မက်ိဳးမေပါက္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္း ခဲ့ေသာ္လည္း ေသခါနီးတြင္ ပိန္းျမက္ပင္ေလး ဆြဲျဖတ္မိျခင္းကို အာပတ္မေျဖရေသးဘူး ဟူ၍ ႏွလံုးသြင္းမိျခင္း ေၾကာင့္ ေရ၌ နဂါးၾကီးသြားျဖစ္ရ သကဲ့သို႔၊ ေဂါတမျမတ္စြာ ဘုရားလက္ ထက္က ေသဒဏ္က် သူေတြကို သတ္ေပးရသည့္ ဘုရင့္အမႈ ထမ္းၾကီးတစ္ဦးသည္ အႏွစ္ငါးဆယ္တိုင္ေအာင္ မေကာင္းမႈျဖင့္ အသက္ေမြးခဲ့ရေသာ္လည္း အသက္ၾကီး၍ ပင္စင္ရခ်ိန္ ေသခါနီး၌ အရွင္သာရိပုတၱရာကိုယ္ေတာ္ျမတ္ၾကီးကို ဆြမ္းေကၽြးတရားနာျပီး ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ျပန္သြားခ်ိန္တြင္ ဥပေစၥတကကံတစ္ခုျဖင့္ ေသသြားခ်ိန္ရာ တစ္သက္လံုးျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လူသတ္သည့္ကံ မ်ားက အက်ိဳးမေပးေသးဘဲ ေသခါနီးတြင္ျပဳမိေသာကံက နတ္ျပည္သို႔ေရာက္ရွိအက်ိဳးေပး သကဲ့သို႔)
(၃) စဥ္ဆက္မျပတ္အားထုတ္ရင္း အျမဲပူေႏြးေနကာ ေသခါနီးအထိ သတိမျပတ္ အားထုတ္ ႏိုင္ပါက အလြန္အားေကာင္းစြာအက်ိဳးေပးေသာ အာစိဏၰကံ။ (ေသခါနီးျပဳမိေသာ အာသႏၷကံအက်ိဳးမေပး လွ်င္ ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္သည့္ ေကာင္းမႈ မေကာင္းမႈကံတို႔က အက်ိဳးေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပမာ- ေဂါတမျမတ္စြာ ဘုရားလက္ထက္က ဓမၼိကဥပါသကာၾကီးသည္ ေန႔စဥ္ ဘုရား ေက်ာင္းကန္သြား၊ တရားနာ၊ ဥပုသ္ သီလေစာင့္ေသာ ဥပါသကာၾကီးျဖစ္ရာ ေသခါနီးတြင္ နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္မွ ပန္းရထားမ်ား က ေကာင္းကင္ တြင္ ေရာက္ရွိလာျပီး နတ္ျပည္ေျခာက္ ထပ္မွ နတ္သားနတ္သမီးမ်ားက ကိုယ့္နတ္ျပည္ ကို ကာင္းေၾကာင္း အမႊန္းတင္ကာ မေသခင္ကတည္းကတိုင္း နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္ထဲက ဘယ္နတ္ျပည္ ေကာင္းလဲ ေမးျမန္းျပီး တုသိတာနတ္ျပည္က ဘုရားအေလာင္းအစရွိေသာ သူေတာ္ ေကာင္းမ်ား ေမြ႔ေလ်ာ္ရာ နတ္ျပည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိျပီး တုသိတာနတ္ျပည္က ပန္းရထား ကို ေရြးျပီး ထိုနတ္ျပည္တြင္ နတ္သားးျဖစ္ရသကဲ့သို႔)
(၄)ေသျပီးေနာက္ဘ၀မွသည္ နိဗၺာန္မရမျခင္း ၾကားသံသရာ၌ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္တိုင္း အက်ိဳးေပးေသာ ကဋတၱာကံ။ (ေရွ႕က ကံသံုးခု အက်ိဳးေပးခြင့္ မသာပါက ယခင္ သံသရာ ဘ၀တစ္ခုခုက ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ကံက အက်ိဳးေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ- ေရွးအခါက အဂၤတိမင္း ၾကီး၏ တိုင္းျပည္တြင္ အလာတ စစ္သူၾကီးသည္ ယခင္ဘ၀က ပိဂၤလဆိုေသာ ႏြားသတ္ သမားလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ငရဲမေရာက္ေသးဘဲ ကႆပဘုရားရွင္လက္ထက္၌ ပန္းကံုးတစ္ကံုးကုိ ဘုရားေစတီေတာ္မွာ လွဴခဲ့ဖူးသည့့္ ကံေၾကာင့္ ႏြာသတ္ သမားဘ၀မွ ေသျပီးေနာက္ဘ၀တြင္ ႏြားသတ္သည့္မေကာင္းမႈကံမ်ားက အက်ိဳးမေပးေသးဘဲ ဘုရားေစတီမွာ ပန္းကံုးလွဴခဲ့သည့္ကံက ဂုဏ္သေရရွိေသာ စစ္သူၾကီးအျဖစ္ကို အက်ိဳးေပးသကဲ့သို႔၊ တစ္ဖန္ ဗီဇကကၽြန္သည္လည္း ျပီးခဲ့သည့္ဘ၀က ဥပုသ္ေန႔ေတြ၌ ဥပုသ္သီလေဆာက္တည္ခဲ့ေသာ္ လည္း ထိုကံမ်ားက အက်ိဳးမေပးေသးဘဲ ကႆပဘုရားရွင္လက္ထက္တြင္ လုလင္ တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ရာ ရဟန္းတစ္ပါး မ်က္စိလည္၍ လမ္းေမးသည္ကို ႏြားေပ်ာက္လို႔ရွာမေတြ႕ ဘဲ စိတ္ညစ္ေနသည့္အခ်ိန္ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္အား “သင္တို႔ဘုန္းၾကီးေတြ တယ္..စကားမ်ားတယ္၊ စကားမ်ားတယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတြမွ မ်ားတာ၊ အသင္လည္း ကၽြန္မ်ိဳး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္”ဟူေသာ ၀စီကံဒုစ႐ုိက္က်ဴးလြန္မိေသာ ကံေၾကာင့္ ဥပုသ္ သီလေဆာက္တည္ ထားေသာကုသုိလ္ကံေတြက အက်ိဳးမေပးေသးဘဲ ေသျပီးေနာက္ဘ၀၌ တစ္ခုေသာဘ၀က ၀စီကံဒုစ႐ိုက္က ကၽြန္ဘ၀သို႔ အက်ိဳးေပးသကဲ့သို႔။) ကံေလးမ်ိဳးရွိၾက၏။
ကံေလးမ်ိဳး ရွိေၾကာင္းကို အက်ဥ္းမွ် ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤေဆာင္းပါးတြင္ ပုရိသ အမ်ိဳးသားမ်ား ကံဆိုးေစသည့္ အေၾကာင္းမ်ား၊ ဘ၀မွာ တိုးတက္မႈမရွိဘဲ ဆုတ္ယုတ္ေစသည့္ အေၾကာင္းမ်ား၊ လမ္းမွား လိုက္ေနၾကသည့္ အေၾကာင္းမ်ားကို အဓိကထားေရးသားတင္ျပကာ အမ်ိဳးသားအားလံုး သတိျဖစ္ေစရန္၊ လမ္းမွန္ေလွ်ာက္ လွမ္းႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္အၾကံျပဳေဖာ္ျပမည္ ျဖစ္ပါသည္။ “ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲ၊ အပ်င္းပြဲႏွင့္၊ ေအာင္ပြဲ႐ံႈးပြဲ၊ ၾကိဳဆိုခြဲခြါ၊ မိတ္ပြဲႏႈတ္ဆက္၊ က်ိဳးတူဖက္ဟု၊ ဂုဏ္ျပဳ ပါေလ၊ သုရာေမ”ဟူ၍ ဆုိရေလာက္ေအာင္ ပုရိသတို႔က်င္းပေသာ ပြဲတကာတို႔တြင္ ပါျမဲပါေနသည့္ရာမွာ ေသရည္ေသရက္ သာလွ်င္ ျဖစ္၏။ သူမပါလွ်င္ မျပီးေလာက္ေအာင္ ႏွင္သည့္ခရီး မတြင္သည္ဟု ထင္ၾကေပသည္။ သူႏွင့္ စျပီး သူႏွင့္ဆံုးမွ ေအာင္ပြဲရသည္ဟု မွတ္ယူတတ္ၾက၏။ ဤကား ပုရိသတို႔၏ ၾကီးေလးေသာ ကံဆိုးေပါက္ၾကီး တစ္ခုျဖစ္ေပသည္။
ေသရည္ေသရက္တို႔ကို မွီ၀ဲသံုးေဆာင္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး မေကာင္းမႈကံမ်ား အစဥ္တိုးပြါး ေနမည္ျဖစ္ သည္။ ပစၥဳပၸန္ဘ၀တြင္လည္း အစဥ္ဆုတ္ယုတ္ေန သလို ေနာင္သံသရာ၌လည္း အဖန္ဖန္ဆင္းရဲ ဒုကၡေရာက္ရမည့္အလုပ္ျဖစ္၏။ ယခုအခါ တြင္ ေသရက္ေသရက္ ကို အလွဆံုး စကားလံုးမ်ားသံုး၍ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးေပး ကာ ေသရည္ေသ ရက္ ဟု မထင္ရေလာက္ေအာင္ ပညတ္တို႔ျဖင့္ ျပီပံုးကား ခ်ထားၾက ၏။ သို႔ေသာ္ ၎၏ဂုဏ္သတၱိမွာ ေသာက္လွ်င္ မူးတတ္၏။ ထိုအခ်က္ျဖင့္ျပည့္စံု လွ်င္ ေသ ရည္ေသရက္ျဖစ္ပါသည္။ ေကာင္းမႈမွန္သမွ် ေသသြား တတ္ ေသာ အရည္ျဖစ္၏။ ေရွာင္ၾကဥ္ရမည့္ ၀ါရိတၱသီလႏွင့္ ေဆာင္ရြက္ရမည့္ စာရိတၱသီလ ႏွစ္ပါး တြင္ ေသရည္ေသရက္တို႔ကို မွီ၀ဲသံုးေဆာင္ျခင္း သည္ ေရွာင္ၾကဥ္ရမည့္ ၀ါရိတၱသီလ ျဖစ္ပါ သည္။
ေသရည္ေသရက္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အဆင့္ဆင့္ အျပစ္ၾကီးပံုအား စာေရးသူ၏ယူဆခ်က္ကို တင္ျပရပါ လွ်င္ မွီ၀ဲသံုးေဆာင္သူတို႔သည္ အျပစ္ၾကီးၾကကုန္၏။ ထို႔ထက္ သူတစ္ပါးကို တိုက္သူတို႔က ပို၍ အျပစ္ၾကီးၾက ကုန္၏။ ၎တို႔ထက္ ေရာင္းသူတို႔က ပို၍ အျပစ္ၾကီးၾက၏။ ထိုအားလံုးထက္္ ခ်က္လုပ္ေရာင္းခ်ၾကေသာ စက္႐ံုပိုင္ရွင္သူေဌးၾကီးမ်ားကား အျပစ္အၾကီးဆံုး သူမ်ားျဖစ္ၾကေပသည္။ ကိုယ္တိုင္လည္း ထုတ္ လုပ္၊ ေရာင္းလည္းေရာင္း၊ သူတစ္ပါးတို႔ကို လည္းတိုက္၊ မိမိကုိယ္တိုင္လည္း မွီ၀ဲသံုးေဆာင္ပါလွ်င္မူ ဆိုဖြယ္ရာမရွိေတာ့ျပီ။ ယခုေခတ္အခါတြင္ ေရဆာလွ်င္ ဘီယာေသာက္၊ ရင္ပူလွ်င္ ဘီယာေသာက္ဟူ၍ ဘီယာကို ေရသဖြယ္၊ အေမာေျဖစရာ အခ်ိဳရည္သဖြယ္ သေဘာထားျပီး အမ်ိဳးသမီးေလးမ်ားပါ မွီ၀ဲလာ ၾက၏။ ျမိဳ႕ၾကီးျပၾကီးမ်ားတြင္ အစည္ကားဆံုးေသာဆိုင္မ်ားမွာ ဘီယာေရာင္းေသာ ေသရည္ေသရက္ ဆိုင္မ်ားျဖစ္ၾက၏။ ေသေသာက္က်ဴးသူတို႔ ေပါမ်ားေနသည့္ေခတ္ကာ၌ ဘီယာဆိုုင္မ်ားေပါမ်ားေနျခင္းကား မဆန္းလွေပ။ ထိုသို႔ ေပါမ်ားေနျခင္းသည္ ပုရိသတို႔၏ ဆုတ္ယုတ္ျခင္း၊ အပါယ္ေဖာ္ မိတ္ေဆြဖြဲ႔ ၾကျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ေသာက္ျပီးလွ်င္ မူး၏။ မူလွ်င္ ရမ္းကားေတာ့၏။ ရမ္းကားသည္ဆိုရာ တြင္ ေသာက္ သံုးသူ၏ စိတ္အေျခအေနေပၚမူတည္ျပီး ဆဲဆိုေအာင္ဟစ္တတ္ျခင္း၊ မင္းဘာေကာင္လဲ ငါဘာေကာင္လဲ မာန္ေထာင္ျခင္း၊ အိမ္ျပန္ ေနာက္က်တတ္၍ မိသားစုစိတ္ဆင္းရဲရျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးငယ္တို႔ကို စ,ေနာက္ ႐ိုင္းပ်ေစာ္ကား တတ္ျခင္း၊ ခိုးဖို႔လည္း ၀န္မေလး၊ ခိုက္ရန္ျဖစ္ဖို႔လည္း ၀န္မေလးျခင္း၊ အရွက္အေၾကာက္ ကင္း မဲ့ကာ မေကာင္းမႈမွန္သမွ် လုပ္ေဆာင္ရဲျခင္း စသည့္ ဆိုးရြားသည့္အေၾကာင္းမ်ားကို ဖန္တီး ေတာ့၏။
အရက္ေသစာေသာက္စားရာတြင္ အဆင့္သံုးဆင့္ရွိ၏။ (၁)လူက အရက္ကိုေသာက္ျခင္း၊ (၂) အရက္က လူကိုေသာက္ျခင္း၊ (၃) အရက္က အရက္ကိုေသာက္ျခင္းတို႔ျဖစ္၏။ အဆင့္(၁)တြင္ ေပ်ာ္လို႔ေသာက္၊ ပ်င္းလို႔ေသာက္၊ ေအာင္ပြဲရလို႔ေသာက္၊ ႐ံႈးပြဲရလို႔ေသာက္၊ ၾကိဳဆိုခြဲခြါ မိတ္ဖြဲ႔ ႏႈတ္ဆက္၊ ေဆးျဖစ္၀ါးျဖစ္ အစရွိသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးအဖံုဖံုေသာ အေၾကာင္းမ်ားကိုျပ၍ ေသာက္ျခင္းျဖစ္၏။ ပုရိသကံဆိုးေပါက္ၾကီး စတင္ပြင့္လာျခင္းပင္။ အဆင့္(၂)တြင္ ေသာက္ခ်ိန္ေရာက္လာပါက လူက မေနႏိုင္ေတာ့သည့္အဆင့္ျဖစ္ လာ၏။ ေသာက္ပြဲေတြျဖစ္ ေအာင္ အရက္က လူကိုခိုင္းေနေလသည္။ တစ္၀ုိင္း၊ တစ္ပြဲ၊ တစ္ရွဲ ဟူ၍ ဘာအထိန္းမွတ္ျဖစ္ ျဖစ္ အရက္က သူ႔ကို ပါေအာင္ထည့္ဖို႔ လူကိုခိုင္းေတာ့၏။ ပုရိသကံဆိုးေပါက္ၾကီး က်ယ္လာ ေပသည္။ အဆင့္(၃)တြင္ ၀ုိင္းဖြဲ႔ဖို႔ မလိုေတာ့ေပ။ မေသာက္ရလွ်င္ မေနႏိုင္ေတာ့သည့္အဆင့္ သို႔ေရာက္သြား၏။ မေသာက္ရပါက လက္မ်ားတုန္ရီလာျခင္း၊ အေၾကာတက္ျခင္း၊ ေသရည္ ျပတ္သြားပါက အသက္ပါေသဆံုးႏိုင္သည့္အေျခအေနသို႔ေရာက္လာျပီး ျဖတ္လိုပါက ေဆး႐ံုတက္ျပီး ဆရာ၀န္ အကူ အညီျဖင့္ျဖတ္မွ ရသည့္ အေျခအေနအဆင့္သို႔ ေရာက္သြားေတာ့သည္။ အဆင့္(၃)တြင္ကား အရက္ ၏ေၾကးကၽြန္ ျဖစ္သြားေလျပီ။ ဤအဆင့္ေရာက္လွ်င္ မိုးလင္းသည္ ႏွင့္ တစ္ခြက္ တစ္ဖလား ေမာ့ျပီးမွ တျခားအလုပ္ကို ဆက္လုပ္ႏိုင္၏။ ေ႔ရွ၌ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈရွိျခင္းသည္ မဂၤလာတစ္ပါးျဖစ္ရာ မိုးလင္း သည္ႏွင့္ မေကာင္းမႈျဖင့္ စႏွင့္ျပီျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ဘယ္မွာလွ်င္ မဂၤလာရွိေတာ့အံ့နည္း။
ရာဇ၀တ္မႈက်ဴး လြန္သူမ်ားအနက္ အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္သံုးျခင္းေၾကာင့္ စိတ္ေဖာက္ သူမ်ားႏွင့္ အရက္စြဲလန္းသူမ်ား အရက္ျဖတ္လိုက္ျခင္း၊ အရက္ေလွ်ာ့လိုက္ျခင္း၊ အရက္ယင္း ထသူမ်ားတြင္ ျပစ္မႈက်ဴး လြန္ျခင္းမ်ားေလ့ရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရ၏။ စိတ္က်န္းမာေရးေဆး႐ံုမ်ားတြင္လည္း စိတ္မက်န္းမာသူမ်ားမွာ အရက္ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ ပိုျဖစ္ပြါးလ်က္ရွိေပသည္။ အရက္စြဲလန္းသြားသူမ်ားအေနျဖင့္ အရက္ကို နားမည္ဟုေလွ်ာ့သည္ျဖစ္ေစ၊ ျဖတ္သည္ ျဖစ္ေစ လုပ္လိုက္သည့္အခါမ်ိဳး၌ အရက္ယင္းထေလ့ရွိ၏။ ထိုအခ်ိန္တြင္ အရက္စြဲလန္းသူ၏ စိတ္အခံကိုလိုက္ျပီး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ျခင္းျဖစ္တတ္ေၾကာင္း အျငိမ္းစား အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီး ေဒါက္တာေဂ်ာ္ထက္ဒိုးက ေျပာဖူးေလသည္။ အရက္ယင္းထျခင္းဆိုသည္မွာ အရက္ျဖတ္လိုက္ျပီး ပထမ တစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္ လက္တုန္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္းမ်ားျဖစ္ကာ အိပ္ မရျခင္း၊ ေၾကာက္လန္႔ျခင္းမ်ားျဖစ္တတ္ျခင္း၊ တတိယေန႔တြင္ ေဆးကုသျခင္းမ်ားမရွိပါက အသံမ်ားၾကား လာေလသည္။ အဆိုပါအသံမ်ားတြင္ ျခိမ္းေျခာက္ သံမ်ား၊ အမိန္႔ေပးခိုင္းေစသံမ်ား ၾကားရျခင္း တို႔ ျဖစ္လာ တတ္ျခင္းကိုဆိုလိုေၾကာင္း သိရေပ သည္။ ထိုအသံမ်ားတြင္ သူ႔ကိုလာသတ္မည္၊ ခုတ္ထစ္မည္ဟူေသာ အသံမ်ား၊ တခ်ိဳ႕အစြဲ အလန္းၾကီးသူမ်ားတြင္ မ်က္စိထဲပါျမင္ျခင္း၊ သူ႔ကို လိုက္သတ္ေနသည္ဟူ၍ အသံလည္းၾကား၊ ႐ုပ္လည္းျမင္သည့္အတြက္ ေဘးမွလူမ်ား၊ မိသားစုမ်ားကို လူဆိုးဟုျမင္လာျပီး ရန္သူလို ျမင္လာျခင္း၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ စိတ္အားငယ္ သူမ်ားျဖစ္ရာ ေၾကာက္ျပီးထြက္ေျပးျခင္း၊ ေၾကာက္ လြန္းအားၾကီးျပီး ျပဴတင္းေပါက္မွခုန္ခ်ထြက္ေျပးျခင္း၊ အျမင့္မွခုန္ခ်ထြက္ေျပးတတ္ ျခင္း၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ဓာတ္ခံက ေဒါသဓာတ္ခံရွိေလရာ သူ႔ကုိ အထိမခံ၊ ျပန္ခ်မည္ဆိုေသာ သူမ်ိဳးက်ေတာ့ အရက္ယင္းထ သည့္အခါ အခံကၾကမ္းသည့္အတြက္ ျပန္လုပ္တတ္တာမ်ိဳး၊ ေတြ႔ကရာလူကို ႐ိုက္တတ္ျခင္း၊ သတ္ တတ္ျခင္း၊ မိဘမွန္းမသိ၊ ေဆြမ်ိဳးမွန္းမသိဘဲ ျပန္သတ္တတ္ျခင္း၊ အရက္အလြန္ အကၽြံသာက္ေသာေၾကာင့္ စိတ္ေဖာက္သြားျခင္းမ်ား၊ ယင္းမွတဆင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ျခင္းမ်ား ရွိလာတတ္ေပသည္။ ၎မွာ အရက္ေၾကာင့္ တုိက္႐ုိက္စိတ္ေဖာက္ ျခင္းဟုေခၚေၾကာင္း ေဒါက္တာေဂ်ာ္ထက္ဒိုးေျပာၾကားသည့္ အရက္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အေၾကာင္းကို ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္မွ ျပန္လည္ျဖည့္စြက္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
အရက္ေသာက္ျခင္း အဆင့္(၃)သို႔ေရာက္သြားေသာ အရက္၏ေၾကးကၽြန္ျဖစ္သြားသည့္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရြာက ပုရိသတစ္ေယာက္အေၾကာင္းကို ေျပာျပခ်င္ပါသည္။ သူသည္ ယခင္ ငယ္စဥ္က ဉာဏ္ေကာင္းျပီး ဥပဓိ႐ုပ္ေကာင္းသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေကာင္းတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ေရနံရွာေဖြေရး၀န္ထမ္းလုပ္ဖူးေသာေၾကာင့္ အေတြ႔အၾကံဳဗဟုသုတရွိသူ ျဖစ္၏။ ၀န္ထမ္းမွ အနားယူသည့္အခ်ိန္ တြင္ ေက်းရြာအုပ္စုဥကၠ႒ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။ ရပ္ေရးရြာေရး ကိစၥအ၀၀အားလံုး နည္းလမ္းတက် မွန္မွန္ကန္ကန္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သျဖင့္ ေက်းရြာလူထု၏ အထင္ၾကီးေလးစားမႈ ရရွိသူျဖစ္ေလသည္။ ထိုအခ်ိန္ကား သူသည္ လူက အရက္ကိုေသာက္ သည့္အဆင့္သာရွိေသး၏။ သို႔ေသာ္ တေျဖးေျဖးစြဲလာကာ အဆင့္(၂) သို႔ ေရာက္လာ သည္။ ေက်းရြာလူထုကို ရပ္ေရးရြာေရးကိစၥမ်ား အသံခ်ဲ႕စက္ျဖင့္ ေျပာေဟာခ်ိန္တြင္ စကားမ်ားမွာ အပ္ေၾကာင္းထပ္၍လာေတာ့၏။ ေျပာျပီးေသာစကားမ်ား မမွတ္မိ၍ ထပ္ကာ ထပ္ကာ ေျပာမိ ေလေတာ့၏။ ရြာကလူမ်ား သူ႔အသံကို နားျငီးလာေလျပီ။ တစ္ခါတစ္ခါ အရက္ေသာက္ျပီးမွ ေျပာေသာအခါ ပို၍ဆိုးေလသည္။ မၾကာပါေပ။ ဥကၠ႒ရာထူးကို ရြာကလူမ်ား ၀ိုင္း ၍ျဖဳတ္ပါ ေတာ့၏။ အရက္သမားရာထူးကို ဆက္လက္ခံယူျပီး မိုးလင္းသည္ႏွင့္ အရက္ဆိုင္ သို႔ ေျပး ပါ ေလေတာ့၏။ အိမ္တြင္ အရက္ကို သုိေလွာင္ထားရပါေတာ့၏။ သူသည္ ကၽြႏ္ုပ္ဗိုလ္ေလာင္း သင္တန္း တစ္ႏွစ္ျပည့္လို႔ ခြင့္ျပန္လွ်င္ သူ႔အိမ္၌ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ခ်က္ျပဳတ္ကာ ကၽြႏ္ုပ္ ကို ထမင္းဖိတ္ေကၽြး တတ္၏။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ကၽြႏ္ုပ္သည္ သူ႔၏ ယခင္က ေက်းရြာ၌ ေရႊေရာင္ လႊမ္းခဲ့ေသာ ဘ၀ကို တမ္းတမိကာ အရက္မေသာက္ဖို႔၊ အရက္ျဖတ္ဖို႔တရားမ်ား အၾကံျပဳ ေဟာၾကားခဲ့ဖူး၏။ သူသည္ ကၽြႏ္ုပ္ကို ခ်စ္ခင္ျပီး ေလးစားမႈရွိေသာေၾကာင့္ ဤအခ်က္ကို ေထာက္ျပီး အၾကံျပဳေျပာေဟာႏိုင္ျခင္းျဖစ္၏။ သူ၏ အမ်ိဳးသမီးသည္လည္း သူ႔အမ်ိဳးသား အရက္မေသာက္ဖို႔ ေျပာေပးရန္သာ ကၽြႏ္ုပ္ကို တဆာဆာ အကူအညီေတာင္းေနသူျဖစ္၏။ ကၽြႏ္ုပ္ တဆတ၌ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခ်ိန္တြင္ ခြင္ျပန္သည့္အခ်ိန္၌ သူသည္ ဘာအလုပ္ကိုမွ် ၾကိဳးစားပမ္းစား မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ အရက္ျဖင့္ အသက္ဆက္ေနရသည့္ အဆင့္(၃)သို႔ ေရာက္ရွိေနေလျပီ။ ကၽြႏ္ုပ္ကို ထမင္းဖတ္ေခၚေကၽြးခ်ိန္တြင္ ကၽြႏ္ုပ္ ထမင္းစားေနသည့္ေ႔ရွ၌ ကၽြႏ္ုပ္ကို ထိုင္ၾကည့္ကာ အသံထြက္၍ ငိုပါေတာ့၏။ ကၽြႏ္ုပ္ကို ထမင္းဖိတ္ေကၽြးရာတာ ၀မ္းသာလြန္လို႔ပါ ဟူ၍ ေျပာ၍ေျပာ၍ ငိုေလသည္။ ကၽြႏု္ပ္သည္ သူ႔အား စာနာသနားမိပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သူ႔၌ စကားေျပာေဖာ္ မရွိေတာ့ပါ။ ႐ိုေသေလးစားသူ မရွိေတာ့ပါ။ သူ ေျပာမည့္စကားမ်ားကိုလည္း အေရးတယူနားေထာင္ေပးမည့္သူ မရွိေတာ့ပါ။ ရြာကလူမ်ား မဆိုထားႏွင့္၊ အိမ္သူ သားသမီးမ်ားကပင္ မေလးစား၊ မၾကည္ညိဳၾကေတာ့ဘဲ အျပန္အလွန္ ခြန္းတုန္႔ျပန္သည့္ ေလာကဓံမ်ားကား သူ႔အား ေန႔စဥ္ လိုလို ႐ိုက္ခတ္ခံေနရေလသည္။ ယခင္က သူသည္ ေက်းရြာဥကၠ႒ၾကီးအျဖစ္ ရြာသူရြာသား မ်ားက ေလးစား၊ တျခားေက်းရြာ ဥကၠ႒မ်ားကပင္ ေလးစားခံေနရသူျဖစ္ရာ အိမ္သူသားသမီးမ်ား၏ ခ်စ္ေၾကာက္႐ိုေသေလးစား ျခင္းခံရသူျဖစ္၏။ ထိုစဥ္က ကၽြႏ္ုပ္သည္ သူႏွင့္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ အျပန္အလွန္ စကားေျပာေန ခဲ့ပါသည္။ သူေျပာခ်င္ေသာစကားမ်ားကိုလည္း အေရးတယူ နားေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ယခင္က ဥပဓိ႐ုပ္ေကာင္းေသာ္လည္း ပိန္လီေနေသာသူ၏ ခႏၶာကိုယ္ကိုၾကည့္ျပီး ကၽြႏ္ုပ္ သနားမိသလို သံေ၀ဂလည္း ပြြါးေနမိခဲ့၏။ ကၽြႏ္ုပ္ခြင့္ရက္ျပည့္လို႔ တဆတ၊ ရန္ကုန္သို႔ ျပန္ေရာက္ျပီး ေလးငါးလေလာက္ ၾကာေသာအခါ သူ၏အၾကီးဆံုးသမီးသည္ နယ္တြင္ မူလတန္းျပဆရာမ တာ၀န္က်လ်က္ရွိရာက ရန္ကုန္ တြင္ ေခတၱတည္းခိုရာ ဖခင္ အသည္းအသန္ျဖစ္၍ ရြာကိုျပန္မည့္အေၾကာင္း သိရေလသည္။ ကၽြႏ္ုပ္ သိလိုက္ပါသည္။ ေန႔စဥ္ ရက္ဆက္ ေသာက္သံုးခဲ့ေသာ အရက္ေသစာမ်ားေၾကာင့္ သူ႔ အသည္းေျခာက္ေနေလာက္ပါျပီ။ သူေသရေတာ့မည္ကို တထစ္ခ် ထင္ျမင္ယူဆလိုက္သျဖင့္ ျမတ္စြာ ဘုရားပံုေတာ္ေက်ာဘက္တြင္ သူေသခါနီး ႏွလံုးသြင္းႏိုင္ရန္အတြက္ ကၽြႏု္ပ္ စာေရးေပးလို္က္ပါသည္။ ကၽြႏ္ုပ္ေရးေပးလိုက္ေသာစာမွာ-
-“ဗုေဒၶါ ေမ သရဏံ အညံ နတၳိ”- ျမတ္စြာဘုရားမွတစ္ပါး ငါ့၌ ကိုးကြယ္ ရာ၊ မွီခိုအားထားရာ မရွိေတာ့ပါ။ -“ဓေမၼာ ေမ သရဏံ အညံ နတၳိ”- တရားမွတစ္ပါး ငါ့၌ ကိုးကြယ္ရာ၊ မွီခိုအားထားရာ မရွိေတာ့ပါ။ -“သံေဃာ ေမ သရဏံ အညံ နတၳိ”- ဘုရားသားတပည့္သားသံဃာေတာ္အရွင္သူျမတ္တို႔မွတစ္ပါး ငါ့၌ ကိုးကြယ္ရာ၊ မွီခိုအားထားရာ မရွိေတာ့ပါ။ ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။
ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာတို႔အား ၾကည္ညိဳစိတ္ျဖစ္ျပီး ေသသြားလွ်င္ သုဂတိဘံုေရာက္ႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ျပီး ေရးသားေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္၏။ ေနာက္ႏွစ္ရက္ၾကာေသာ္ သူ ေသဆံုးသြားေၾကာင္း သိရပါသည္။ သူ၏ နိစၥဓူ၀ လုပ္ေနေသာ အစိဏၰကံ အက်ိဳးေပးပါလွ်င္ သူ အပါယ္ငရဲက်မွာ ေသခ်ာ သေလာက္ရွိပါ သည္။ ေသခါနီး ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာအား ၾကည္ညိဳမႈ၊ တရားႏွလံုးသြင္းမႈ တစ္ခုခုရွိခဲ့ပါလွ်င္ ထိုေသခါနီးတြင္ ျပဳမိခဲ့ေသာ အာသႏၷကံအက်ိဳးေပးပါလွ်င္ ေကာင္းရာဘံု ေရာက္ႏိုင္ပါသည္။ ယခင္ သံသရာက ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ကံတစ္ခုခု ကဋတၱာကံ အက်ိဳးေပးပါလွ်င္ ထိုကံ စီမံရာအတိုင္း သံသရာခရီး ဆက္၍ ႏွင္ေနေပမည္။
ပုရိသဓမၼမိတ္ေဆြ အမ်ိဳးသားအေပါင္းတို႔ အရက္ေသစာမ်ားကို ေပ်ာ္လို႔လည္း မေသာက္ပါႏွင့္။ ပ်င္းလို႔ လည္း မေသာက္ပါႏွင့္။ မိတ္ဖြဲ႔စီးပြါးဖက္ဖို႔လည္း မေသာက္ၾကပါႏွင့္။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ မဟုတ္ပါ။ ကမာၻ႔ယဥ္ေက်းမႈလည္း မဟုတ္ပါ။ ဘုရား အစရွိေသာ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား တားျမစ္သည့္ အဆိပ္ရည္သာျဖစ္ပါသည္။ “ေသႏွင့္အရက္၊ စီးပြါးပ်က္ကို၊ တစ္စက္ကယ္မွ်၊ မေသာက္ၾကႏွင့္၊ ေရွာင္ၾက ပါေလ၊ ရွင္ေတာ္ေဟာသည့္၊ အဆိပ္ေရ”ဟူေသာ ရွင္မဟာရ႒သာရ၏ ဆံုးမစာေလးကို ႏွလံုးသြင္းေစခ်င္ပါ သည္။ လူသားတိုင္း ေစာင့္ထိန္းအပ္ေသာ ဂ႐ုဓမၼသီလျဖစ္သည့္ ငါးပါးသီလမွ သုရာေမရယမဇၥ်ပမာ ဒ႒ာနသိကၡာပုဒ္ျဖစ္ပါသည္။ ကိုယ္တိုင္ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္ျဖစ္သလို သူတစ္ပါးတို႔ကိုလည္း ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္အၾကံျပဳအပ္သည့္ ဂ႐ု- ၾကီးေလးေသာ၊ ဓမၼ- နိဗၺာန္ေရာက္ ေၾကာင္း ပါရမီထိုက္ေသာ၊ သီလ- ကိုယ္က်င့္တရားျဖစ္ပါသည္။
လူငယ္လူရြယ္တို႔သည္ လမ္းမွားလိုက္ေနသူတို႔၏အက်င့္ကို အတုမလိုက္ၾကပါႏွင့္။ လမ္းမွန္ ေလွ်ာက္၍ ၾကီးပြြါးတိုးတက္ေအာင္ျမင္ေနသူတို႔၏ နည္းမွန္လမ္းမွန္ကို အတုယူၾကိဳးစားသင့္ ၏။ ေပ်ာ္လို႔ေအာင္လို႔ဆိုျပီး အရက္ေသာက္လွ်င္ အမွန္တကယ္ေပ်ာ္ရႊင္ရမည့္အခ်ိန္မ်ား အက်ိဳးမဲ့ျဖစ္သြားပါမည္။ စိတ္ညစ္လို႔ ေသာက္ ပါက အနာေပၚ တုတ္က်သလို ပို၍ပင္ ဒုကၡ ေရာက္ရေပမည္။ စိတ္ညစ္လွ်င္ စိတ္ညစ္သည့္အေၾကာင္းရွာ အေျဖထုတ္၍ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ရရွိေအာင္ ၾကိဳးစားရပါမည္။ ႐ံႈးနိမ့္လွ်င္လည္း စိတ္ကုိ ဖရီး႐ိုက္ကာ ေသာက္စား မူးယစ္ ေနမည့္အစား ႐ံႈးရသည့္အေၾကာင္းရွာ အေျဖထုတ္၍ ႏိုင္ပြဲရေအာင္ၾကိဳးစားမွ ေယာက်္ားပီသ သူျဖစ္ေပမည္။ မိတ္ဖြဲ႔ဖို႔ ၀ိုင္းဖြဲ႔ရာ၌ ေသစာႏွင့္ ၀ိုင္းမဖြဲ႔ၾကပါႏွင့္။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ သည့္ ေရေႏြး ၾကမ္းႏွင့္ လၻက္သုပ္ အလြန္ပင္ေကာင္းလွပါသည္။ အခ်ိန္ၾကာၾကာ စကားေျပာေဆြးေႏြးလို႔ ရပါေပ သည္။ တစ္ငံုေသာက္လိုက္၊ တစ္က်ိဳက္ေသာက္လိုက္၊ စကားေျပာေဆြးေႏြးလိုက္ႏွင့္ဆိုေတာ့ ဟန္က်လွေပ ၏။ ေရေႏြးၾကမ္းေသာက္ျခင္းသည္ သြားခိုင္ျခင္း၊ ေသြးေၾကာက်ဥ္းျခင္းမွ ကာကြယ္ျခင္း၊ ကင္ဆာေရာဂါ မျဖစ္ျခင္းဟူေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားရရွိေၾကာင္း ဆရာၾကီး မသ္းသု၀ဏ္၏ စာေပေဟာေျပာပြဲတြင္ ဆရာၾကီး ႏိႈးေဆာ္တိုက္တြန္းသြားသည္ကို နားေထာင္ လိုက္ရပါသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ရြာက ေရေႏြးၾကမ္းကို အၾကိဳက္ေသာက္ၾကေသာ အဖိုးအို၊ အဖြားအို မ်ား ထို႔ေၾကာင့္ အသက္ရွည္ေနၾကသည္ ျဖစ္တန္ရာ၏။ သုိ႔ေသာ္ တစ္ေယာက္ႏွင့္ တစ္ေယာက္၏ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရမ်ား မွ်တမႈ မတူညီႏိုင္ေသာေၾကာင့္ မည္သည့္ အစားအေသာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္္ ကုိယ္ႏွင့္ သပၸါယမွ်မွသာ မိမိက်န္းမာေရး အေထာက္ အကူ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္းကို ျဖည့္စြက္ေဆြးေႏြးတင္ျပလိုပါသည္။
ေသရည္ေသရက္ေသာက္သံုးျခင္းေၾကာင့္ ရရွိေသာဆိုးက်ိဳးမ်ားမွာ- “ေသရည္ေသာက္လင့္၊ သင့္မသင့္ ကို၊ ေရးခြင့္မသိ၊ ပ်င္းရိေမ့မူး၊ ေက်းဇူးမဆပ္၊ ဟီေရာတၱပ္ ကင္း၊ ခပင္းမ်ားထို၊ အကုသိုလ္ကို၊ မျပဳိလြယ္စြာ၊ ျပဳက်င့္ရာသည္၊ ေရွာင္ခါအျပန္ အက်ိဳးတည္း။” (ဟီေရာတၱပ္ကင္း= ဟီရိ၊ ၾသတၱပၸကင္းျခင္း)
အမွတ္(၁)ပုရိသကံဆိုးေပါက္ၾကီးအေၾကာင္းကို ေဆာင္းပါး(ပထမပိုင္း)အျဖစ္ ဤတြင္ နိဂံုခ်ဳပ္ အပ္ပါသည္။ စာ႐ႈသူဓမၼမိတ္ေဆြမ်ား ဤဘ၀ ရဟႏၲာမျဖစ္ေသးပါလွ်င္ “ဘ၀တိုင္းမွာ၊ မူးယစ္ကာ၊ ေသာက္တာ ကင္းႏိုင္ၾကပါေစ။”
(ဣဒံ ေမ ပုညံ အာသ၀ကၡယံ ၀ဟံ ေဟာတု)
