“လွည္းဘီးႀကီးမ်ား ႏြံထဲနစ္ေနၿပီ။ တစ္ေယာက္အားႏွင့္ တြန္းလို႔မရျဖစ္ေနသည္။ ၿပိဳင္တူတြန္းလွ်င္ ေ႔ရြႏိုင္ပါသည္”ဆိုသည့္အတိုင္း အၿပိဳင္လည္းတြန္းရမည္၊ အားလည္းတူညီစြာရွိရမည္ျဖစ္ ပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ပင္ ဒုကၡသစၥာခႏၶာႀကီး ဘ၀ဆိုတဲ့ ဒုကၡဘံုႀကီးထဲ ေရာက္ေနၿပီ။ သဒၶါ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ၀ီရိယ၊ ပညာဆိုသည့္ ဗိုလ္ငါးပါးတရားမ်ား ဟန္ခ်က္မညီ ေဗ်ာက္ေသာက္ျဖင့္ အားထုတ္လို႔ ဒုကၡဘံုထဲမွ မထြက္ေျမာက္ႏိုင္ပါ။ ဟန္ခ်က္ညီစြာ အားထုတ္မွသာလွ်င္ ဒုကၡၿငိမ္း ရာသို႔ ေရာက္မည္ျဖစ္၏။
သဒၶါတရားက လက္ႏွင့္တူသည္။ အထုပ္အထည္ အရင္းႏွင့္တူသည္။ လက္မပါလွ်င္ စိန္ေတြ႔ လို႔ ေကာက္မရ၊ ေရႊေတြ႔လို႔ ေကာက္မရျဖစ္ေနမည္။ တရားစည္ႀကီး ျမည္ဟီးလို႔ ေနပါသည္။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာျမတ္သံုးပါးကို ကိုးကြယ္ရာအစစ္၊ ယံုၾကည္ အားထားရာအျဖစ္ သဒၶါတရားမရွိေသးသမွ် တရားသံၾကားလို႔ တရားနာရေကာင္းမွန္းမသိ၊ ဘုရားေစတီေတြ႔လို႔မွ ဂုဏ္ေတာ္မထင္ အုတ္ပံုသာျမင္ေနၿပီး သံဃာကိုေတြ႔လို႔မွ ၾကည္ညိဳစရာမထင္ သူေတာင္းစား ပမာ ျမင္ေနၾကမည္သာျဖစ္၏။ သဒၶါရွိဘို႔လိုပါသည္။ သဒၶါတရား အရင္းအႏွီးမရွိလွ်င္ျဖင့္ အျမတ္ဆိုသည့္ နိဗၺာန္သည္ ထြက္ေပၚလာလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါေပ။ အရင္းရွိမွ အျမတ္ရွိမည္ ျဖစ္၏။ “သဒၶါယ တရတိ ၾသဃံ”- သဒၶါတရားျဖင့္ သံသရာ၀ဲၾသဃမွ လြန္ေျမာက္၏ ဆိုသည့္ အတိုင္း သဒၶါတရားျဖင့္ သံသရာတည္းဟူေသာ ၀ဲၾသဃကို ေက်ာ္ျဖတ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။
ပညာက မ်က္စိႏွင့္တူသည္။ အျဖဴအမည္း၊ ဆူးေညွာင့္ခလုတ္၊ လမ္းမွန္ႏွင့္ လမ္းမွား၊ ေခ်ာက္ ကမ္းပါးမ်ားကို ျဖတ္ေက်ာ္ဘို႔္ မ်က္စိျမင္မွ ရႏိုင္သလို သံသရာ၀ဲၾသဃ ဒုကၡဘံုႀကီးထဲက ထြက္ေျမာက္ႏိုင္ဘိိ႔ုဆိုသည္မွာလည္း ဉာဏ္ပညာတည္းဟူေသာ မ်က္စိရွိမွသာလွ်င္ ထြက္ ေျမာက္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ မ်က္စိျဖင့္ စိန္ေတြ၊ ေရႊေတြကို ေရြးခ်ယ္ေကာက္ယူႏိုင္မည္။ မ်က္စိ မရွိက ေတြ႔သမွ် သဲဂဲတို႔ကိုလည္း စိန္ေတြ၊ ေရႊေတြမွတ္ၿပီး ေကာက္ယူမိမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ပင္ ဉာဏ္ပညာရွိမွလည္း ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္တို႔ကို ေရြးခ်ယ္စီစစ္ၿပီး မေကာင္းမႈေရွာင္၊ ေကာင္းမႈေဆာင္ႏိုင္မည္ျဖစ္ေပသည္။
၀ီရိယက ခြန္အားႏွင့္တူသည္။ ခြန္အားရွိက ေတာင္ကိုေတြ႔လည္း တက္ႏိုင္မည္။ ဆူးပံုေတြ႔ လည္း လႊားႏိုင္မည္။ ခြန္အားမရွိပါက ေခ်ာက္ထဲလည္း ျပဳတ္က်ႏိုင္သည္။ ျပန္တက္ဘို႔လည္း မႏိုင္ျဖစ္ေနမည္္။ ရတနာေတြ႔လို႔ ေကာက္ယူႏိုင္ပါလ်က္ ခြန္အားမရွိ မသယ္ႏိုင္လို႔ ထားရစ္ခဲ့ မည္။ ထိုသို႔ပင္ ၀ီရိယရွိမွ တရားနာဘိုု႔လည္း အသင့္ရွိမည္။ တရားအားထုတ္လို႔လည္း အၿမဲပင္ အသင့္ရွိေနမည္ျဖစ္သည္။ ၀ီရိယမရွိ အပ်င္းထူေနက ကုသိုလ္တရားပြားမ်ားအားထုတ္ဘို႔ မည္သို႔မွ်မလြယ္္ကူပါေပ။ ဤေနရာ၌ ေျပာခ်င္သည္မွာ ၀ီရိယဆိုသည္ ခြန္အားႏွင့္ တူ၏ဆိုရာ၌ ဗလေတာင့္ေတာင့္ အရပ္ေမာင္းေကာင္းေကာင္းျဖစ္ရမည္ကို ဆိုလိုျခင္း မဟုတ္ပါေပ။ စိတ္ခြန္အားကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္၏။ စိတ္ခြန္အားရွိဘို႔ အဓိကျဖစ္ပါသည္။ စိတ္၀ီရိယရွိဘို႔ အဓိကလိုရင္းျဖစ္၏။
သမာဓိက အထိန္းအကြပ္၊ ၿခံစည္းရိုးႏွင့္တူသည္။ “အကြပ္မရွိတဲ့ၾကမ္း ပရမ္းပဒါ” ဆိုသလို ၾကမ္းမ်ားကို အကြပ္ျဖင့္မထားလွ်င္ ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔ ၾကည့္မေကာင္း ရႈမေကာင္း ျပန္႔က်ဲ၍ ေနေပမည္။ ၿခံစည္းရိုးမရွိကလည္း အိမ္ထဲသို႔ ေပါင္းစံု၀င္ထြက္သြားလာေနသျဖင့္ လံုၿခံဳမႈမရွိ၊ ရႈပ္္ပြ၍ေနေပမည္။ အထိန္းအကြပ္ရွိက ၾကမ္းမ်ားလည္း စီစီီရီရီျဖင့္ ၾကည့္လို႔လည္းလွ ခိုင္လည္းခိုင္ခန္႔ေပမည္။ ၿခံစည္းရုိးျဖင့္ထားေတာ့ လံုၿခံဳမႈရွိသျဖင့္ မိမိထားခ်င္ေသာပစၥည္းမ်ားကို သူ႔အကန္႔ႏွင့္သူ ထားႏိုင္မည္။ စိတ္ခ်လက္ခ်လည္းရွိမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ပင္ သမာဓိမရွိတဲ့ စိတ္ လြတ္ခ်င္ရာသို႔ လြတ္ေနမည္။ ေရာက္ခ်င္ရာသို႔ ေရာက္ေနမည္။ စိတ္သည္ မေကာင္းမႈ၌သာ ေမြ႔ေလ်ာ္တတ္သျဖင့္ စိတ္လြတ္ရာ ကိုယ္ေရာက္ေနလွ်င္ အကုသို္လ္အာရံုတို႔၌သာ ေပ်ာ္ေမြ႔၍ေနေပမည္။ သမာဓိျဖင့္ စိတ္ကုိ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ထားမွ စိတ္လြတ္ရာ ကိုယ္မေရာက္၊ စိတ္ကိုလည္း လိုရာသို႔ေရာက္ေအာင္ ထားရွိႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ သမာဓိမရွိေသာစိတ္သည္ ႏြားရိုင္းကေလးႏွင့္တူသည္။ ႏြားရိုင္းကေလးကို သမာဓိဆိုတဲ့ တိုင္မွာခ်ည္ထားေတာ့ တျဖည္း ျဖည္း လိမၼာယဥ္ေက်း၍လာသလို စိတ္ကိုလည္း သမာဓိစည္းကမ္းေလးထားေတာ့ ေရာက္ခ်င္ ရာမေရာက္ေတာ့ဘဲ ကိုယ္ထားတဲ့ေနရာမွာ ေနတတ္လာၿပီး လိမၼာယဥ္ေက်းေသာစိတ္ ျဖစ္လာကာ ေအးခ်မ္းမႈလည္းရွိလာမည္ျဖစ္သည္။
သတိကေတာ့ အရာအားလံုး၏အခ်ဳပ္ ေခါင္မိုးႏွင့္တူသည္။ ေခါင္မလံုလွ်င္ တစ္အိမ္လံုး မိုးမလံုသလို အိမ္ေခါင္မိုးလံုမွ တစ္အိမ္လံုး မိုးလံုသလို သတိရွိမွ အရာအားလံုး ျပည့္စံုေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္။ “သတိမမူ ဂူမျမင္၊ သတိမူက ျမဴေတာင္ျမင္ရ” ဆိုသလို သတိမရွိက စိတ္ျဖစ္တုိုင္း ဘာစိတ္ရယ္လို႔မသိ။ ေမာဟျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ေနမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သတိျဖင့္ ကုသိုလ္စိတ္၊ အကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္တိုင္းသိေအာင္ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္။ သတိျဖင့္ စိတ္ကို ေစာင့္ေရွာက္ရမည္။ သတိဟူသည္ ပိုသည္မရွိ။ အခ်ိန္တိုင္းရွိေနရမည့္တရားျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးက အထူးအေလးထား မွာေတာ္မူျခင္းျဖစ္ပါသည္။ “သတိေ၀း ကေလးျဖစ္ေတာ့သည္။ သတိသည္ အသိကိုႀကိဳးကိုင္ေနေသာ မိဘအရာ၀င္ျဖစ္ ေပသည္။ သတိမပါသူ၏ အာရံုခံစားမႈသည္ မ်က္မျမင္ ထမင္းစားရာ မစားသင့္သည္မ်ားကို လည္း မျမင္ေတာ့သည့္ပမာျဖစ္ေခ်သည္။” ဆိုသည့္ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မဟာေဗာဓိၿမိဳင္ဆရာ ေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ဓမၼနီတိကထာကလည္း သတိတရား၏ လြန္စြာအေရးႀကီးမႈကို ထင္ဟပ္ေပၚ လြင္ေစပါသည္။
“သဒၶါ၊ ပညာ၊ ၀ီရိယ၊ သမာဓိ၊ သတိ” ဆိုေသာ ဗိုလ္ငါးပါးတို႔ ညီညြတ္မႈရွိရမည္။ သဒၶါႏွင့္ ပညာက တစ္တြဲ၊ ၀ီရိယႏွင့္ သမာဓိကတစ္တြဲ အတြဲလိုက္ ညီညြတ္္ေနဘို႔လည္းလိုပါသည္။ ယံုၾကည္မႈတစ္ခုတည္းျဖင့္ သြားေနၿပီး ပညာမပါေတာ့ တလြဲၾကည္ညိဳေနတတ္သည္။ မွား တယ္၊ မွန္တယ္မသိ။ နတ္မင္းႀကီးလည္း ပူေဇာ္လိုက္၊ ဘိုးေတာ္ႀကီး မစလိုက္၊ မယ္ ေတာ္ႀကီးလည္း တင္ေျမွာက္လိုက္နဲ႔ အလြဲလြဲ အမွားမွား ဆရာမ်ားစြာကို ၾကည္ညိဳကာ ေနေတာ့သည္။ ဆရာမွားေတာ့ ဘာျဖစ္တုန္း။ တလြဲဆရာနဲ႔ေတြ႔ေတာ့ တလြဲလမ္းမွား လိုက္မိ ၿပီး နိဗၺာန္ႏွင့္လြဲတတ္သည္။ ပညာခ်ည္းရွိေနၿပီး သဒၶါက မရွိေတာ့ အမွားျဖစ္တတ္သည္။ ေကာက္က်စ္တတ္ျပန္သည္။ ၀ီရိယခ်ည္းရွိေနလို႔လည္း မျဖစ္ေသး။ သမာဓိမပါဘဲ ၀ီရိယ ခ်ည္းမ်ားေနလွ်င္လည္း စိတ္ထားပ်ံ႕လြင့္သည္။ ၀ီရိယမပါဘဲ သမာဓိက သာေနျပန္ေတာ့ အိပ္ငိုက္ၿပီး ပ်င္းလာတတ္သည္။ “၀ီရိယႏွင့္ သမာဓိ တြဲမထုတ္၊ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္မျဖစ္ႏိုင္။ ၀ီရိယႏွင့္ သမာဓိ အတြဲမညီသမွ် သင္ဘာလုပ္လုပ္ လုပ္ေမာျဖင့္သာ ပြဲသိမ္းရမည္သာျဖစ္၏။” ဆိုေသာ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မဟာေဗာဓိၿမိဳင္ဆရာေတာ္ႀကီး၏အဆံုးအမက ထိုတရားႏွစ္ပါး အတြဲညီစြာထားၿပီး တရားအားထုတ္ဖို႔ သတိေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ “သတိကိုကား ၿမဲစြာထား၊ လြန္ျငားမရွိေခ်။” ဆိုသည့္အတိုင္း သတိျဖင့္သြား၊ သတိျဖင့္စား၊ သတိျဖင့္အိပ္၊ သတိျဖင့္ အၿမဲေနရမည္ျဖစ္ပါသည္။ အတြဲတရားႏွစ္ပါး ညီေနဘို႔လည္း သတိကပင္ အၿမဲေစာင့္ ေရွာက္ေနရမည္ျဖစ္သည္။
ထို ဗိုလ္ငါးပါးတရားမ်ား အၿမဲညီညြတ္ေနျခင္း၊ စြမ္းအားလည္း အၿမဲတူညီေနျခင္း ရွိေနမွသာလွ်င္ ဒုကၡသစၥာ သံသရာႏြံႀကီးထဲနစ္ေနေသာ သနားစရာ ပုထုဇဥ္ဘ၀ လွည္းဘီးအို ႀကီးကို ႏြံလြတ္ရာ အရိယာေသာင္သို႔ ၿပိဳင္တူတြန္းလွ်င္ ေရြ႕ႏိုင္သည္ ျဖစ္ေပေတာ့၏။
ပညာက မ်က္စိႏွင့္တူသည္။ အျဖဴအမည္း၊ ဆူးေညွာင့္ခလုတ္၊ လမ္းမွန္ႏွင့္ လမ္းမွား၊ ေခ်ာက္ ကမ္းပါးမ်ားကို ျဖတ္ေက်ာ္ဘို႔္ မ်က္စိျမင္မွ ရႏိုင္သလို သံသရာ၀ဲၾသဃ ဒုကၡဘံုႀကီးထဲက ထြက္ေျမာက္ႏိုင္ဘိိ႔ုဆိုသည္မွာလည္း ဉာဏ္ပညာတည္းဟူေသာ မ်က္စိရွိမွသာလွ်င္ ထြက္ ေျမာက္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ မ်က္စိျဖင့္ စိန္ေတြ၊ ေရႊေတြကို ေရြးခ်ယ္ေကာက္ယူႏိုင္မည္။ မ်က္စိ မရွိက ေတြ႔သမွ် သဲဂဲတို႔ကိုလည္း စိန္ေတြ၊ ေရႊေတြမွတ္ၿပီး ေကာက္ယူမိမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ပင္ ဉာဏ္ပညာရွိမွလည္း ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္တို႔ကို ေရြးခ်ယ္စီစစ္ၿပီး မေကာင္းမႈေရွာင္၊ ေကာင္းမႈေဆာင္ႏိုင္မည္ျဖစ္ေပသည္။
၀ီရိယက ခြန္အားႏွင့္တူသည္။ ခြန္အားရွိက ေတာင္ကိုေတြ႔လည္း တက္ႏိုင္မည္။ ဆူးပံုေတြ႔ လည္း လႊားႏိုင္မည္။ ခြန္အားမရွိပါက ေခ်ာက္ထဲလည္း ျပဳတ္က်ႏိုင္သည္။ ျပန္တက္ဘို႔လည္း မႏိုင္ျဖစ္ေနမည္္။ ရတနာေတြ႔လို႔ ေကာက္ယူႏိုင္ပါလ်က္ ခြန္အားမရွိ မသယ္ႏိုင္လို႔ ထားရစ္ခဲ့ မည္။ ထိုသို႔ပင္ ၀ီရိယရွိမွ တရားနာဘိုု႔လည္း အသင့္ရွိမည္။ တရားအားထုတ္လို႔လည္း အၿမဲပင္ အသင့္ရွိေနမည္ျဖစ္သည္။ ၀ီရိယမရွိ အပ်င္းထူေနက ကုသိုလ္တရားပြားမ်ားအားထုတ္ဘို႔ မည္သို႔မွ်မလြယ္္ကူပါေပ။ ဤေနရာ၌ ေျပာခ်င္သည္မွာ ၀ီရိယဆိုသည္ ခြန္အားႏွင့္ တူ၏ဆိုရာ၌ ဗလေတာင့္ေတာင့္ အရပ္ေမာင္းေကာင္းေကာင္းျဖစ္ရမည္ကို ဆိုလိုျခင္း မဟုတ္ပါေပ။ စိတ္ခြန္အားကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္၏။ စိတ္ခြန္အားရွိဘို႔ အဓိကျဖစ္ပါသည္။ စိတ္၀ီရိယရွိဘို႔ အဓိကလိုရင္းျဖစ္၏။
သမာဓိက အထိန္းအကြပ္၊ ၿခံစည္းရိုးႏွင့္တူသည္။ “အကြပ္မရွိတဲ့ၾကမ္း ပရမ္းပဒါ” ဆိုသလို ၾကမ္းမ်ားကို အကြပ္ျဖင့္မထားလွ်င္ ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔ ၾကည့္မေကာင္း ရႈမေကာင္း ျပန္႔က်ဲ၍ ေနေပမည္။ ၿခံစည္းရိုးမရွိကလည္း အိမ္ထဲသို႔ ေပါင္းစံု၀င္ထြက္သြားလာေနသျဖင့္ လံုၿခံဳမႈမရွိ၊ ရႈပ္္ပြ၍ေနေပမည္။ အထိန္းအကြပ္ရွိက ၾကမ္းမ်ားလည္း စီစီီရီရီျဖင့္ ၾကည့္လို႔လည္းလွ ခိုင္လည္းခိုင္ခန္႔ေပမည္။ ၿခံစည္းရုိးျဖင့္ထားေတာ့ လံုၿခံဳမႈရွိသျဖင့္ မိမိထားခ်င္ေသာပစၥည္းမ်ားကို သူ႔အကန္႔ႏွင့္သူ ထားႏိုင္မည္။ စိတ္ခ်လက္ခ်လည္းရွိမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ပင္ သမာဓိမရွိတဲ့ စိတ္ လြတ္ခ်င္ရာသို႔ လြတ္ေနမည္။ ေရာက္ခ်င္ရာသို႔ ေရာက္ေနမည္။ စိတ္သည္ မေကာင္းမႈ၌သာ ေမြ႔ေလ်ာ္တတ္သျဖင့္ စိတ္လြတ္ရာ ကိုယ္ေရာက္ေနလွ်င္ အကုသို္လ္အာရံုတို႔၌သာ ေပ်ာ္ေမြ႔၍ေနေပမည္။ သမာဓိျဖင့္ စိတ္ကုိ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ထားမွ စိတ္လြတ္ရာ ကိုယ္မေရာက္၊ စိတ္ကိုလည္း လိုရာသို႔ေရာက္ေအာင္ ထားရွိႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ သမာဓိမရွိေသာစိတ္သည္ ႏြားရိုင္းကေလးႏွင့္တူသည္။ ႏြားရိုင္းကေလးကို သမာဓိဆိုတဲ့ တိုင္မွာခ်ည္ထားေတာ့ တျဖည္း ျဖည္း လိမၼာယဥ္ေက်း၍လာသလို စိတ္ကိုလည္း သမာဓိစည္းကမ္းေလးထားေတာ့ ေရာက္ခ်င္ ရာမေရာက္ေတာ့ဘဲ ကိုယ္ထားတဲ့ေနရာမွာ ေနတတ္လာၿပီး လိမၼာယဥ္ေက်းေသာစိတ္ ျဖစ္လာကာ ေအးခ်မ္းမႈလည္းရွိလာမည္ျဖစ္သည္။
သတိကေတာ့ အရာအားလံုး၏အခ်ဳပ္ ေခါင္မိုးႏွင့္တူသည္။ ေခါင္မလံုလွ်င္ တစ္အိမ္လံုး မိုးမလံုသလို အိမ္ေခါင္မိုးလံုမွ တစ္အိမ္လံုး မိုးလံုသလို သတိရွိမွ အရာအားလံုး ျပည့္စံုေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္။ “သတိမမူ ဂူမျမင္၊ သတိမူက ျမဴေတာင္ျမင္ရ” ဆိုသလို သတိမရွိက စိတ္ျဖစ္တုိုင္း ဘာစိတ္ရယ္လို႔မသိ။ ေမာဟျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ေနမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သတိျဖင့္ ကုသိုလ္စိတ္၊ အကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္တိုင္းသိေအာင္ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္။ သတိျဖင့္ စိတ္ကို ေစာင့္ေရွာက္ရမည္။ သတိဟူသည္ ပိုသည္မရွိ။ အခ်ိန္တိုင္းရွိေနရမည့္တရားျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးက အထူးအေလးထား မွာေတာ္မူျခင္းျဖစ္ပါသည္။ “သတိေ၀း ကေလးျဖစ္ေတာ့သည္။ သတိသည္ အသိကိုႀကိဳးကိုင္ေနေသာ မိဘအရာ၀င္ျဖစ္ ေပသည္။ သတိမပါသူ၏ အာရံုခံစားမႈသည္ မ်က္မျမင္ ထမင္းစားရာ မစားသင့္သည္မ်ားကို လည္း မျမင္ေတာ့သည့္ပမာျဖစ္ေခ်သည္။” ဆိုသည့္ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မဟာေဗာဓိၿမိဳင္ဆရာ ေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ဓမၼနီတိကထာကလည္း သတိတရား၏ လြန္စြာအေရးႀကီးမႈကို ထင္ဟပ္ေပၚ လြင္ေစပါသည္။
“သဒၶါ၊ ပညာ၊ ၀ီရိယ၊ သမာဓိ၊ သတိ” ဆိုေသာ ဗိုလ္ငါးပါးတို႔ ညီညြတ္မႈရွိရမည္။ သဒၶါႏွင့္ ပညာက တစ္တြဲ၊ ၀ီရိယႏွင့္ သမာဓိကတစ္တြဲ အတြဲလိုက္ ညီညြတ္္ေနဘို႔လည္းလိုပါသည္။ ယံုၾကည္မႈတစ္ခုတည္းျဖင့္ သြားေနၿပီး ပညာမပါေတာ့ တလြဲၾကည္ညိဳေနတတ္သည္။ မွား တယ္၊ မွန္တယ္မသိ။ နတ္မင္းႀကီးလည္း ပူေဇာ္လိုက္၊ ဘိုးေတာ္ႀကီး မစလိုက္၊ မယ္ ေတာ္ႀကီးလည္း တင္ေျမွာက္လိုက္နဲ႔ အလြဲလြဲ အမွားမွား ဆရာမ်ားစြာကို ၾကည္ညိဳကာ ေနေတာ့သည္။ ဆရာမွားေတာ့ ဘာျဖစ္တုန္း။ တလြဲဆရာနဲ႔ေတြ႔ေတာ့ တလြဲလမ္းမွား လိုက္မိ ၿပီး နိဗၺာန္ႏွင့္လြဲတတ္သည္။ ပညာခ်ည္းရွိေနၿပီး သဒၶါက မရွိေတာ့ အမွားျဖစ္တတ္သည္။ ေကာက္က်စ္တတ္ျပန္သည္။ ၀ီရိယခ်ည္းရွိေနလို႔လည္း မျဖစ္ေသး။ သမာဓိမပါဘဲ ၀ီရိယ ခ်ည္းမ်ားေနလွ်င္လည္း စိတ္ထားပ်ံ႕လြင့္သည္။ ၀ီရိယမပါဘဲ သမာဓိက သာေနျပန္ေတာ့ အိပ္ငိုက္ၿပီး ပ်င္းလာတတ္သည္။ “၀ီရိယႏွင့္ သမာဓိ တြဲမထုတ္၊ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္မျဖစ္ႏိုင္။ ၀ီရိယႏွင့္ သမာဓိ အတြဲမညီသမွ် သင္ဘာလုပ္လုပ္ လုပ္ေမာျဖင့္သာ ပြဲသိမ္းရမည္သာျဖစ္၏။” ဆိုေသာ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ မဟာေဗာဓိၿမိဳင္ဆရာေတာ္ႀကီး၏အဆံုးအမက ထိုတရားႏွစ္ပါး အတြဲညီစြာထားၿပီး တရားအားထုတ္ဖို႔ သတိေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ “သတိကိုကား ၿမဲစြာထား၊ လြန္ျငားမရွိေခ်။” ဆိုသည့္အတိုင္း သတိျဖင့္သြား၊ သတိျဖင့္စား၊ သတိျဖင့္အိပ္၊ သတိျဖင့္ အၿမဲေနရမည္ျဖစ္ပါသည္။ အတြဲတရားႏွစ္ပါး ညီေနဘို႔လည္း သတိကပင္ အၿမဲေစာင့္ ေရွာက္ေနရမည္ျဖစ္သည္။
ထို ဗိုလ္ငါးပါးတရားမ်ား အၿမဲညီညြတ္ေနျခင္း၊ စြမ္းအားလည္း အၿမဲတူညီေနျခင္း ရွိေနမွသာလွ်င္ ဒုကၡသစၥာ သံသရာႏြံႀကီးထဲနစ္ေနေသာ သနားစရာ ပုထုဇဥ္ဘ၀ လွည္းဘီးအို ႀကီးကို ႏြံလြတ္ရာ အရိယာေသာင္သို႔ ၿပိဳင္တူတြန္းလွ်င္ ေရြ႕ႏိုင္သည္ ျဖစ္ေပေတာ့၏။
